Ons lichaam heeft natrium nodig, maar tè veel is schadelijk. We kunnen ook lekker eten met wat minder zout, zegt Voedingsdeskundige Ineke van Dis van de Hartstichting. Maar hoe pakken we dat aan?
Geschreven door redactie
Ineke van Dis
Voedingsdeskundige bij de Hartstichting
“Zout bestaat voor een groot deel uit natrium en deze stof zorgt samen met kalium voor een goede vochtbalans in het lichaam. Dit is belangrijk voor een gezonde bloeddruk.
De stof is ook betrokken bij het transport van mineralen tussen cellen en bij het begeleiden van prikkels van de hersenen naar de spieren. De meeste mensen krijgen te veel natrium binnen door het zout in hun voeding.
Met alle risico’s van dien: een hogere bloeddruk is een risico en daarmee op termijn ook de kans op diabetes mellitus, hartfalen, een hartinfarct, beroerte en nierziekten”, vertelt Ineke van Dis, voedingsdeskundige bij de Hartstichting.
Drie gram per dag
De een is gevoeliger voor een teveel aan zout dan een ander. Risicogroepen zijn volgens Van Dis vooral ouderen en mensen met overgewicht. Maar, wanneer is de hoeveelheid te groot?
“We hanteren de drie-zes-negen-regel. Met drie gram zout per dag kunnen we gezond leven. Het is wenselijk om er niet meer dan zes te eten. In de praktijk krijgen veel mensen meer dan negen gram per dag binnen.
Dat zit ‘m onder meer in het eten van bewerkte voeding met veel zout; bijvoorbeeld kant-en-klaarmaaltijden, soepen, sauzen, hartige snacks en smaakmakers zoals ketjap en bouillon. Bewerkt vlees bevat ook vaak relatief veel zout.”
Wie wil minderen met zout, moet dat volgens de voedingsdeskundige stapje voor stapje doen. Zo valt er beter aan te wennen. “Brood is hiervan een goed voorbeeld. Vroeger bevatte dat veel meer zout dan nu. Omdat er stapsgewijs steeds minder aan is toegevoegd hebben weinig mensen dat gemerkt.”
Zoutarm
Er bestaan zoutsoorten die minder natrium bevatten of waarvan een deel van de stof is vervangen door kalium.
Kook zo veel mogelijk zelf, dan heb je de zoutinname ook beter in de hand.
Ook is het zinvol om artikelen in de supermarkt te checken op de hoeveelheid natrium of zout; in sommige producten zit hier relatief veel van in terwijl voor andere het tegendeel geldt.
“Soms kun je kiezen voor een zoutarmer alternatief, zoals bij kaas. Er bestaan relatief zoutarme vleeswaren waaronder rosbief en fricandeau en helemaal ongezouten producten. Noten en popcorn bijvoorbeeld. Kook je zo veel mogelijk zelf met verse producten dan heb je de zoutinname ook beter in de hand.”
Andere smaakversterkers
Bij het koken van aardappels voegen veel thuiskoks al zout toe aan het water. Volgens Van Dis gebruiken de meeste mensen er minder van als ze het zout pas gebruiken als de aardappels op het bord liggen.
Culinair genieten kan ook met alternatieve smaakversterkers, vervolgt ze. “Gebruik kruiden en zet bijvoorbeeld bieslook en majoraan in de tuin en kies eens wat vaker voor knoflook en ui bij het bereiden van eten.
Feiten & cijfers
Ook zijn er specerijen die geen zout bevatten zoals kerrie-, chili- en paprikapoeder en peper. Natrium is nodig maar we krijgen er echt te veel van binnen.”
- Mannen krijgen gemiddeld 9,7 gram zout binnen per dag.
- Bij vrouwen is dat 7,4 gram.
- 80 Procent van het zout dat we binnenkrijgen is afkomstig van bewerkte voedingsmiddelen. De overige 20 procent voegen we zelf toe.