Voormalig langebaanschaatser Mark Tuitert (42) heeft nogal wat eretitels op zijn naam staan. Van NK’s tot aan WK’s, Sportman van het Jaar en als kers op de taart olympisch goud op de Winterspelen in Vancouver. Hij trainde zichzelf letterlijk kapot, ging heel diep, maar krabbelde vaak weer op. En die olympische plak won hij, naar eigen zeggen, door zijn emotionele zoektocht. Topsport ligt inmiddels achter hem, maar de magie van het schaatsen op natuurijs blijft voor altijd.
Of de jonge Tuitert met de ijzers om werd geboren? Zo goed als. “Ik ben geboren op een boerderij en boeren die schaatsen, net als mijn vader.” Maar als je de oud-schaatsprof in die tijd had verteld dat hij olympisch goud zou halen binnen de schaatssport, had hij je waarschijnlijk gek aangekeken. “In mijn tienerjaren eindigde ik regelmatig onderaan bij wedstrijden.”
Bewijsdrang
Pas rond z’n zeventiende komt er meer schaatsdrang. “De klapschaats kwam op de markt en ik had meer kracht op het ijs.” De jonge Tuitert groeide in een jaar tijd uit tot topsporter. Er volgen NK’s, WK’s en marathon- en natuurijswedstrijden tussen de echte professionals. Even lonkt er nog een kortstondige ambitie om F16-piloot te worden, maar de jonge Tuitert breekt door. “Ik was ambitieus, wilde winnen en mezelf laten zien. Maar het schoot door in bewijsdrang die niet gezond was. Dat werd ook wel aangemoedigd door mijn omgeving. Tegenwoordig is er meer aandacht voor fysiek en mentaal welzijn, maar destijds ging het om de sterkste die overbleven. Ik ben toen diep weggezakt, was overtraind, doodop en voelde veel emotionele spanning.”
Topsport is een wervelwind aan soms kortstondige pieken en teleurstellende dalen. Voor Tuitert voelde de tweede keer dat hij de Olympische Spelen miste, in 2016, als zo’n dal. “Ik viel op de raarste momenten en op een gegeven moment was ik op een WK in het Canadese Calgary mijn veters aan het strikken, toen het in mijn rug schoot. Ik moest direct stoppen en zat tegen een hernia aan. Niemand kon me helpen. Ik had me acht jaar het leplazerus getraind. Toen zat ik heel diep. Maar dat was wel een moment waarop ik me realiseerde dat ik bij mezelf moest uitkomen.”
Maar waren de hoogtepunten die het schaatspubliek zag, ook de hoogtepunten voor Tuitert? Dat olympisch goud, dat was in ieder geval een beloning voor een lang mentaal proces. “Het was een hoogtepunt door veel dingen goed te doen. Ik paste onder meer praktische filosofie toe, waardoor ik beter kon reflecteren.” Maar ook familiekwesties moesten een plek krijgen. De oud-Olympiër denkt nu dat hij niet in staat was geweest om goud te bemachtigen zonder dat mentale proces. “Geest en lichaam zijn één. Alles werkt samen. Doordat ik emotioneel vast zat, stopte de groei en daar viel niet tegenop te trainen.”
Natuurijs
Zijn topsportcarrière ligt inmiddels achter hem. Hij benadrukt dat hij nooit een hekel had aan het topsporter zijn, maar in die periode leefde hij in een wirwar van emoties. “Hard trainen, moe zijn, uit balans, uitrusten, herstellen en dan voelde je je weer de ‘koning te rijk’.” Tuitert vindt het leven nu een stuk kalmer. “De heftigheid mis ik niet, maar soms ook weer wel”, lacht hij. Hij is, naast vader van twee kinderen, ondernemer, spreker, podcastmaker en hij schreef over zijn toepassing van de praktische filosofie in het boek DRIVE. Schaatsen kan de nieuwe generatie Tuitert natuurlijk ook. En of hij zijn kinderen dezelfde carrière toewenst? “Ik zou mijn kinderen geen topsport ontmoedigen. Het is een hard, heftig, maar ook een mooi bestaan. Je leert er veel van.”
Schaatsmania
En als het vriest, dan kriebelt dat magische gevoel dat Tuitert als zesjarige jongen met zijn vader in Holten ervoer nog steeds. Tegenwoordig woont hij met zijn gezin aan het water in het Zuid-Hollandse Hoogmade. Als de vorst over het land trekt, bindt Tuitert de ijzers onder. “Schaatsen op natuurijs blijft mooi. Met de sneeuwvlokken op het ijs en de zon die glinstert.” Overigens weet de oud-topsporter wel waar de schaatsmania in Nederland vandaan komt. “Op het water wordt al eeuwen gehandeld, vervoerd en gedronken. Die sloten en kanalen bevroren in de winter. Daarnaast zijn we best een actief volk. Na een dag hard werken, schroomt een Hollander niet om nog een paar kilometer te schaatsen.”
Tegenwoordig is de honger naar een ‘gouden medaille’, oftewel een einddoel, voor Tuitert minder groot. “Een doel bepalen is makkelijk, dat ben ik als topsporter gewend. Maar richting bepalen is een stuk moeilijker. Jezelf en de wereld leren kennen is een hele zoektocht, maar veel waardevoller dan dat doel. Dat doel komt vanzelf.”
Meer informatie
Kijk voor meer informatie op www.marktuitert.nl/drive