Onderzoek van ElaadNL* laat zien dat apparaten in en om huis steeds slimmer kunnen worden ingezet. Met warmtepompen, zonnepanelen, laadpalen en batterijen die automatisch op elkaar inspelen, besparen bewoners niet alleen op hun energierekening, maar houden ze ook het elektriciteitsnet overeind.
Nederlandse huishoudens staan aan de vooravond van een grote verandering. De energietransitie en het vollopende elektriciteitsnet vragen om een nieuwe manier van omgaan met stroom. Het gaat niet alleen om energie gebruiken, maar om apparaten slim en flexibel te laten samenwerken. Warmtepompen, zonnepanelen, laadpalen en thuisbatterijen worden schakels in een energiesysteem waarin de consument een hoofdrol speelt.
Slimme energieregisseur in huis
Centraal staat het Home Energy Management System (HEMS): een slimme computer die apparaten in huis automatisch aanstuurt. Denk aan de warmtepomp die wat later aanslaat omdat de stroomprijs zakt, of de elektrische auto die vooral oplaadt als de zon schijnt en de zonnepanelen veel stroom leveren.
Het voordeel voor de gebruiker is helder: lagere energiekosten, meer grip op het eigen verbruik en meer duurzame energie. Voor het energiesysteem betekent deze mogelijkheid ook dat piekbelasting van het stroomnet kan worden voorkomen .
De GROTE VIER
Volgens onderzoek van ElaadNL zijn er vier apparaten die het grootste verschil maken als je ze in huis hebt en slim aanstuurt:
- Warmtepomp
- Zonnepanelen
- Thuisbatterij
- Laadpaal voor de elektrische auto
Deze apparaten vragen of leveren behoorlijk veel stroom: door deze onderling optimaal af te stemmen en rekening te houden met wisselende stroomprijzen kun je geld besparen.
Uitdagingen
Redenen om slimmer met energieverbruik om te gaan zijn er nu al. Denk aan dynamische energiecontracten of terugleverkosten voor zonne-energie. En dat worden er alleen maar meer met bijvoorbeeld afschaffing van de salderingsregeling in 2027. Steeds meer huishoudens zullen actief gaan zoeken naar manieren om hun eigen stroom slim te gebruiken.
Daarbij stuiten ze op een aantal uitdagingen. Veel bestaande apparaten zijn nog niet slim genoeg en er bestaan ruim 26 verschillende protocollen om apparaten aan te sturen. Vaak werken systemen nog niet soepel samen, waardoor slim energiemanagement niet goed mogelijk is en consumenten vastzitten aan één leverancier. Deze zogeheten lock-in maakt overstappen lastig en kan de kosten opdrijven.
Wifi en bluetooth
De sleutel ligt in interoperabiliteit, apparaten moeten met elkaar kúnnen samenwerken, ongeacht merk of type, zoals we dat al kennen voor Wifi en Bluetooth. Alleen dan is slim energiemanagement voor iedereen gemakkelijk en kan de consument vrij kiezen.
Slimme koppen werken daar nu hard aan. Daarbij ligt er ook een rol voor overheid en netbeheerders: zij moeten duidelijke keuzes maken welke (communicatie)standaarden de norm worden. Net zoals dat voor type stekkers gedaan is.
Proefopstelling in arnhem
Om de theorie in de praktijk te brengen hebben onderzoekers in het Elaad Testlab in Arnhem een volledige proefopstelling gebouwd waarin alle belangrijke componenten van een slimme woning aanwezig zijn. In dit ‘testhuis’ draaien warmtepompen, laadpalen, zonnepanelen en batterijen samen, aangestuurd door een HEMS. Hier wordt dagelijks geëxperimenteerd met slimme sturing en samenwerking tussen apparaten. De lessen uit deze opstelling helpen om sneller werkende oplossingen naar consumenten te brengen en knelpunten op het stroomnet te voorkomen.
* ElaadNL is een initiatief van de Nederlandse netbeheerders en onderzoekt het slim en duurzaam opladen van elektrische voertuigen.
